Persalarm dreigt te verdwijnen: “aantasting van de persvrijheid”

Vanuit de hoek van Ambulancezorg is de wens gekomen om het Persalarm te stoppen. Het zou inbreuk maken op de privacy van gedupeerden en daarmee tegen de AVG ingaan. Echter is in de AVG Journalistieke Exceptie opgenomen, welke onzes inziens de weg vrij maakt om het Persalarm door te zetten in de huidige vorm. Het is voor ons prima om ambulance-meldingen bijvoorbeeld van P2000 te schrappen, hierdoor zie je niet meer of een ambulance onderweg is naar een bepaalde straat.

Het besluit om het persalarm te schrappen is in de ogen van de lokale, regionale en landelijke media een ernstige aantasting van de persvrijheid en staat haaks op het streven naar een Open Overheid. Zonder persalarm kunnen we ook de overheid niet meer controleren op de werking hiervan.

De minister Dilan Yesilgöz volgt een advies van de landsadvocaat. Deze heeft letterlijk geschreven dat het niet een politietaak is om de pers te alarmen bij calamiteiten. Met andere woorden schrijft deze landsadvocaat eigenlijk dat journalisten er zelf maar achter moeten komen. Maar hoe wil je dat doen als zowel het C2000 (radioverkeer) als P2000 (tekstverkeer) worden afgesloten.

Wij kunnen niet begrijpen wat er privacygevoelig is aan meldingen als “Schietpartij Hoogstraat Schiedam, Steekpartij Industrieweg Rotterdam, Overval Nieuwe Binnenweg Rotterdam, Ongeval wegvervoer letsel Rondweg Krimpen aan den IJssel”. Natuurlijk is er altijd mogelijk dat er een calamiteit leidt naar een huisadres, maar dan nog is het voor ons niet direct mogelijk om te achterhalen wie er woont, hoe oud iemand is en hoe het met een slachtoffer op dat moment gaat.

Niet op de hoogte van calamiteiten

Wij van 112-Zuidland en Nieuws op Beeld maar ook andere regionale en landelijke media zijn uiteraard niet blij met het besluit van de minister. Door het schrappen van het persalarm verliezen wij een groot deel van onze informatie over calamiteiten in jouw omgeving. Dat betekent dat je straks wellicht niet meer weet dat er bijvoorbeeld een schietpartij, steekpartij of een ernstig ongeluk heeft plaatsgevonden.

Neem bijvoorbeeld een grote uitslaande brand. Nu ben je als inwoner vaak sneller op de hoogte wat er precies in de brand staat. Ook de veiligheidsregio doet vaak verslag, maar veelal alleen via Twitter. Een dienst die lang niet iedereen gebruikt. Met het beeldmateriaal dat wordt gepubliceerd weet je hoe erg een brand is, en met de informatie erbij kun je besluiten om bijvoorbeeld ramen en deuren te sluiten.

Bij een ongeluk weet je dat een bepaalde weg is afgesloten. Je kunt hier tijdig op anticiperen. Maar nog veel belangrijker, door ongelukken in kaart te brengen kunnen we gemeentes bewegen om bepaalde verkeerssituaties aan te pakken.

Wat we nog veel gevaarlijker vinden is de zware criminaliteit die niet meer in beeld gebracht kan worden. Ondanks het persalarm merken we nu ook dat we niet altijd op de hoogte worden gebracht van bijvoorbeeld een drugslab dat wordt aangetroffen. De politie maakt dan soms zelfs beelden en sluit journalisten uit om beeldmateriaal te maken. Achteraf volgt er dan een persbericht met beeldmateriaal dat is gemaakt door de politie. Dat is wat ons betreft niet de bedoeling, aldaar je geen controle hebt op wat je te zien krijgt als burger. Al het goede wordt getoond, maar eventuele gemaakte fouten worden niet in beeld gebracht.

Het gaat ons niet zozeer om pijlsnel calamiteiten in beeld te brengen. Wij hebben altijd overleg met woordvoering van communicatieafdelingen van de politie en brandweer. Wij wachten dan ook totdat bevestigd is dat familie in kennis is gesteld. Echter kunnen wij dat soms niet voorkomen, doordat familie bijvoorbeeld onbereikbaar is. De techniek is echter al zo ver gevorderd dat auto’s maar ook iPhones in het geval van een ongeluk een noodmelding sturen naar hulpverleners maar ook familieleden dat er een ongeluk is gebeurd.

Lees ook de brief van de hoofdredacteuren

Het Persalarm

Het persalarm is een instrument dat voor ons als (112) journalisten gemakkelijker maakt om verslag te doen van calamiteiten. Dit persalarm bestond er eigenlijk altijd al, maar werd vroeger vaak telefonisch of per sms vanuit de politie afgegeven. Het nadeel was echter dat er vaak sprake was van een forse vertraging. Dat komt omdat de meldkamer-centralist zelf moet nadenken of iets nieuwswaardig is of niet, en vervolgens de voorlichter van dienst op de hoogte moest brengen.

Het persalarm is sinds een aantal jaar volledig geautomatiseerd. Deze afspraken zijn overeengekomen na het schrappen van het portofoon-netwerk van de hulpdiensten. Met de komst van C2000 was het voor journalisten niet meer mogelijk om de politie te volgen in hun werkzaamheden. Op afspraak is toen afgesproken dat P2000 open zou blijven en zou de 112 meldingen van de brandweer, een traumateam maar ook bepaalde incidenten van de politie te kunnen volgen. Doordat het is geautomatiseerd kunnen wij zelf bepalen of een calamiteit wel of niet nieuwswaardig is. Een gevallen fietser is dat bijvoorbeeld niet, maar als meerdere fietsers onderuit gaan door gladheid is dat wel nieuwswaardig. Dat betekent dat er of niet goed is gestrooid of iets anders is gebeurd.

Wij vinden dat het verslag doen van 112-incidenten zeer essentieel is voor onze samenleving. Mensen herinneren zich bijvoorbeeld veel beter of ze ergens waren en onthouden details aan de hand van beeldmateriaal. Het komt geregeld voor dat zelfs de politie aanklopt bij persfotografen om bepaalde foto’s of beelden op te nemen in het dossier voor onderzoek. Dat komt omdat we vaak in kaart brengen hoe de complete situatie ter plekke was op het moment van de hulpverlening.

Journalisten verdwijnen en websites offline

Als het persalarm vervalt, zijn nieuwswebsites ernstig bedreigd in het voortbestaan. Onze website is afhankelijk van 112-nieuws, hier zijn we sterk in, en in de regio met honderdduizend bezoekers per jaar het startpunt voor burgers om te zien wat er is gebeurd.

Maar ook de regionale en landelijke media zijn afhankelijk van 112-nieuws. Het is altijd al zo geweest dat 112-nieuws op lokale, regionale en landelijke media als meest gelezen artikelen worden bestempeld. Dat komt omdat een incident impact heeft op jouw leefomgeving. Websites behalen een groot deel van hun inkomsten uit 112-nieuws, dat wordt verdiend met advertenties die worden getoond.

Bij 112-Zuidland en Nieuws op Beeld kunnen we om deze reden de website open houden voor iedereen, en werken we niet met een betaalmuur om bepaalde artikelen te kunnen lezen. Als er minder “direct” nieuws gepubliceerd kan worden kan dat het voortbestaan van onze website, maar ook de andere titels die wij uitgeven ernstig bedreigen.

Er zijn in het land daarnaast duizenden journalisten gespecialiseerd in het verslag dan van calamiteiten. Zij zullen mogelijk hun baan kwijt raken, of moeten verplicht ander werk gaan doen omdat de inkomsten achteruit gaan. Minder nieuws, betekent minder informatie voor de burger.

Tekst in samenwerking met Nieuws op Beeld